Theo các chuyên gia, nhà quản lý, việc gắn kết giáo dục giữa doanh nghiệp với các cơ sở giáo dục còn mang tính hình thức, cần gắn kết chặt chẽ hơn để nâng chất nguồn nhân lực qua đào tạo.
Sáng 9/8, Trường Cao đẳng kinh tế TP.HCM phối hợp với Sở Khoa học công nghệ TP. HCM và Khách sạn Majestic Sài Gòn tổ chức Hội thảo hoa học cấp Quốc gia năm 2024 với chủ đề “Nâng cao hiệu quả gắn kết giữa doanh nghiệp vơi các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học”.
Hội thảo nhằm tạo diễn đàn để các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu, các chuyên gia, nhà quản lý giáo dục trao đổi, thảo luận, chia sẻ inh nghiệm trong việc tang cường sự gắn kết đào tạo giữa nhà trường và doanh nghiệp; nâng cao năng lực và vị thế cả nhà trường và doanh nghiệp ….
Hội thảo có sự tham sự của Ts. Lê Thanh Minh, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM; Ths Hồ Thị Thuỷ, Trưởng phòng Phòng tuyên truyền Nghiên cứu dư luận xã hội; Ban tuyên giáo Thành uỷ TP.HCM; NGƯT, Ths Lâm Văn Quản, Chủ tịch Hội Giáo dục Nghề nghiệp TP.HCM; đại diện các trường đại học, cao đẳng và các nhà khoa học, cán bộ quản lý, chuyên gia và dội ngũ nhà giáo từ 10 tỉnh, thành trên cả nước.
Hợp tác với các doanh nghiệp đang là xu hướng nhưng còn nhiều vướng mắc
Tại hội thảo, Ts. Lê Thanh Minh, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cho biết, hiện tại TP.HCM có khoảng 55 trường đại học và 35 trường cao đẳng. Mặc dù số lượng các cơ sở đào tạo khá lớn, nhưng sự gắn kết giữa nhà trường và doanh nghiệp vẫn còn hạn chế. Theo khảo sát gần đây cho thấy, chỉ có 42% chương trình đào tạo đại học có tính thực tiễn cao và khoảng 355 sinh viên tham gia vào các chương trình đào tạo có tính thực tiễn có và khoảng 35% sinh viên tham gia vào các chương trình thực tập tại doanh nghiệp.
Ts Lê Thanh Minh - Phó Giám đốc Sở Khoa học Công nghệ Tp.HCM phát biểu tại hội thảo
“Những thay đổi nêu trên với mục tiêu đào tạo cụ thể của GDNN là đào tạo nhân sực trực tiếp cho sản xuất, kinh doanh và dịch vụ, có năng lực hành nghề tương ứng với trình độ đào tạo, đòi hỏi có những giải pháp để đáp ứng đúng được yêu cầu đặt ra và yêu cầu thực tiễn trong sản xuất kinh doanh và nhu cầu về nhân lực co tay nghề cao của xã hội. Những yêu cầu nêu trên đặt ra cụ thể đối với GDNN. Tuy nhiên, nó cũng là một phần quan trọng đối với công tác đào tạo ở giáo dục đại học, nhân lực được đào tạo ở trình độ đại học trở lên phải cần có những mục tiêu đào tạo riêng, đối tượng đào tạo riêng, có thể hướng tới đào tạo tinh hoa, đáo tạo hàn lâm, đào tạo ở trình độ cao hướng tới mục tiêu nghiên cứu với yêu cầu là hướng tơi nắm vững những nguyên lý, quy luật để sang tạo , kỹ năng thực hành nghề nghiệp chỉ cần đạt mức cơ bản, nhưng dù sao nó cũng vẫn vô cùng quan trọng”. Ths. Trần Văn Tú nói.
Ths. Trần Văn Tú - Hiệu trưởng Trường cao đẳng kinh tế Tp.HCM phát biểu tại hội thảo
Với những thay đổi trong đào tạo từ năm 2017 cho đến nay, việc điều chỉnh chương trình đào tạo ở các nhà trường, thay đổi và đổi mới quá tình đào tạo hướng theo mục tiêu đề ra đã từng bước đi vào ổn định, đã có nhiều kết quả nhất định, sinh viên tốt nghiệp đã đáp ứng cơ bản mục tiêu đề ra. Đẩy mạnh hợp tác với các doanh nghiệp đang là xu hướng, việc hợp tác với doanh nghiệp. Thứ nhất. vừa để giảng viên đáp ứng yêu cầu bắt buộc, vừa có điều kiện nâng cao năng lực thực hành, thực tế sản xuất kinh doanh góp phần nâng cao chất lượng góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy đào tạo nhân lực đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp và xã hội. Thứ hai, gắn kết đào tạo với nhu cầu tuyển dụng của các doanh nghiệp, đào tạo qua đặt hàng, kết hợp đào tạo tại trường và thực hành, thực tế tại doanh nghiệp góp phần nâng cao chất lượng nguồn lao động, đáp ứng yêu cầu sử dụng lao động của doanh nghiệp, giải quyết được quan hệ giữa lý thuyết và thực tế, giúp doanh nghiệp giảm thời gian và chi phí đào tạo, đào tạo lại khi sử dụng lao động, năng lực cạnh tranh quốc gia trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.
Theo Ths. Trần Văn Tú, thực tiễn trong thời gian vừa qua, việc hướng đến mục tiêu đào tạo và đáp ứng tốt với thời lượng 50-70% dành cho thực hành và đặc biệt, trong đó là thực hành, thực tế tại doanh nghiệp cũng còn nhiều vấn đề vướng mắc phải thảo luận, tìm giải pháp để thực hiện, đáp ứng được đúng yêu cầu, cụ thể một số vướng mắc như:
Thứ nhất, hiện nay chưa hình thành một số cơ chế chính thực cho việc phối hợp gắn kết giữa nhà trường và doanh nghiệp để phục vụ cho quá trình đào đạo và thực hành, thực tập của sinh viên tại các doanh nghiệp. Thứ hai, mức độ quan tâm, chủ động ở cả phía nhà trường và doanh nghiệp đều chưa đúng mức, còn nhiều khó khăn khi tìm kiếm và gắn kết với nhau. Thứ ba, điều kiện để tiếp nhận, tổ chức cho hoạt động đào tạo, thực hành của sinh viên diễn ra tại các doanh nghiệp còn nhiều hạn chế, khó khăn. Thứ tư, đặc thù của từng ngành đào tạo lại có những yêu cầu tổ chức thực hành, thực tập, thực tế khác nhau nên cả nhà trường và doanh nghiệp đều gặp khó khăn để tổ chức thưc hiện. Thứ năm, là vấn đề kinh phí để tổ chức thực hiện cũng còn hạn chế. Bên cạnh đó còn có một số vấn đề khác cả chủ quan và khách quan.
“Những khó khăn, hạn chế, vướng mắc ảnh hưởng không nhỏ đến mục tiêu đào tạo đặt ra, mà trong đó, việc gắn kết giữa doanh nghiệp với các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học trong hoạt động đáo tạo nguồn nhân lực là một nội dung rất quan trọng, cần có những giải pháp căn cơ về lâu dài.
Do đó, việc nâng cao hiệu quả gắn kết giữa doanh nghiệp với các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học là việc cần thiết và cấp bách của công tác đào tạo nhân lực để đáp ứng cho nhu cầu phát triển của kinh tế, xã hội của TP.HCM nói riêng và cả nước nói chung”. Ths Tú khẳng định và phát biểu tại đại hội, những ý kiến quý báu, sắc sảo và có hiệu quả sẽ góp phần nâng cao hiệu quả gắn kết giữa doanh nghiệp với các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học.
Hội thảo thu hút đông đảo các chuyên gia, nhà giáo dục, đại diện Hội giáo dục nghề nghiệp Tp.HCM, các trường tại TP.HCM và các tỉnh, thành
Cần có cơ chề phối hợp giữa các cơ sở GDNN và doanh nghiệp
Tại hội thảo, các đại biểu đã trình bày các tham luận về thực trạng, kinh nghiệm và giải pháp nâng cao hiệu quả gắn kết đào tạo giữa doanh nghiệp và nhà trường.
PGS.Ts. Phạm Văn Thuần, Giám đốc Học viện Quản lý Giáo dục và Ts. Nguyễn Đặng An Long, Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Kinh tế TP.HCM có tham luận “ Quản lý liên kết đào tạo giữa các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và doanh nghiệp đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực trong bối cảnh chuyển đổi số”.
Việc liên kết đào tạo giữa cơ sở GDNN và doanh nghiệp đáp ứng nhu cầu nhân lưc trong bối cảnh chuyển đổi số là một yếu tố quan trọng được coi là yếu tố bắt cuộc trong quá trình đào tạo của các cơ sở GDNN. Nhưng trên thực tế, các cơ sở GDNN rất mong muốn được các doanh nghiệp tham gia đào tạo, tư vấn về việc sửa đổi và xây dựng chương trình, góp phần nâng co năng lực và trình độ chuyên môn cho người học, trao đổi thông tin khoa học, công nghệ tiên tiến và nhu cầu về nguồn nhân lực trong thời điểm hiện tại và tương lai. Tuy nhiên, hiện tại đang thiếu những cơ chế phối hợp ở khâu quan trọng này; trách nhiệm thuộc về các cơ sở GDNN, trong đó thể hiện sự yếu kém của công tác quản lý. Do đó, việc tạo ra cơ chế phối hợp giữa các cơ sở GDNN và các doanh nghiệp trong liên kết đào tạo là điều cần thiết lúc này.
“ Với mong muốn chuẩn đầu ra của quá trình đào tạo đạt chuẩn về: kiến thức; kỹ năng và thái độ, đáp ứng nhu cầu của xã hội đòi hỏi phải có sự liên kết đào tạo giữa cơ sở GDNN và doanh nghiệp, đặc biệt, trước những yêu cầu đặt ra của bối cảnh chuyển đổi số. Để xây dựng cơ chế phối hợp, việc đầu tiên là tính chủ động của các cơ sở GDNN trong việc mời doanh nghiệp tham gia vào tất cả cac khâu của quá trình đào tạo. Ở đây, các doanh nghiệp với tư cách là những người sử dụng sản phẩm của các cơ sở GDNN sẽ là những người phản biện và thẩm định sự cần thiết, tính quan trọng của các nội dung, phương pháp đáo tạo được thiết kế trong chương trình đào tạo. Việc này sẽ mang tính thích ứng của chương trình đào tạo với những yêu cầu nghề nghiệp của các doanh nghiệp trước những thay đổi liên tục của khoa học – công nghệ”, Ts. Nguyễn Đặng Long An nói.
Ts Nguyễn Đặng An Long- Phó hiệu tưởng Trường Cao đẳng Kinh tế TP.HCM trình bày tham luận tại hội thảo
Đồng quan điểm, PGS.TS Lê Chi Lan, Phó Hiệu Trưởng Trường Đại học Sài Gòn cho rằng: việc nâng cao kết nối giữa doanh nghiệp và cơ sở giáo dục là một bước ngoặc quan trọng trong việc bảo đảm chất lượng nguồn nhân lực và thúc đẩy sự bền vững của nền kinh tế xã hội. Để thành công, cần sự kết hợp, hợp tác những nổ lực từ tất cả các bên liên quan. Sự kết hợp mạnh mẽ và hiệu quả giữa doanh nghiệp và cơ sở giáo dục là then chốt để nâng cao chất lượng đào tạo và đảm bảo rằng sinh viên tốt nghiệp có thể đáp ứng ngay lập tức nhu cầu của thị trường lao động. Vì vậy, cần phải có sự đổi mới trong quản lý và tổ chức hoạt động đào tạo và dạy nghề, đồng thời thúc đầy sự hợp tác giữa các bên liên quan. Điều này đòi hỏi sự cam kết và nỗ lực từ cả phía cơ sở giáo dục và doanh nghiệp.
Ts. Nguyễn Đặng An Long- Phó Hiệu trưởng Trường cao đẳng Kinh tế Tp.HCM trả lời phỏng vấn báo chí bên lề hội thảo
Ts. Đỗ Thanh Vân, Phó Giám đốc Trung tâm dự báo nhu cầu nhân lực và thông tin thị trường lao động TP.HCM, Phó hiệu trưởng Trường Cao Đẳng Thủ Thiêm ( TP.HCM) cho biết, theo dự báo của Trung Tâm, giai đoạn 2026-2030, nhu cầu nhân lực bình quân hằng năm cần 320,00 – 350,000 chỗ việc làm. Trong đó, khu vực thương mại - dịch vụ cần nhiều nhất là 230,592 – 252,210 chỗ việc làm ( chiếm 72%), tiếp đến là khu vực công nghiệp- xây dựng cần 88.448 – 96.740 chỗ việc làm ( chiếm 27 %) và nông lâm nghiệp và thuỷ sản cần 960-1.050 chỗ làm việc( chiếm 0.3 %). Trong tổng nhu cầu nhân lực, nhóm ngành dịch vụ chủ yếu chiếm tỷ trọng 21%. Nhu cầu nhân lực qua đào tạo 278.400- 304.500 chỗ làm việc 9 chiếm 87%); trong đó, trình độ trung cấp chiếm 28 %, sơ cấp chiếm 21%, cao đẳng chiếm 16%, đại học trở lên chiếm 22%, lao động phổ thông chiếm 13%.
Theo Ts. Đỗ Thanh Vân, việc gắn kết giữa cơ sở dạy nghề với các doanh nghiệp, thực tiễn cho thấy chất lượng và hiệu quả của việc đáo tạo nghề tang lên rõ rệt, điều này cho thấy sự đúng đắn và cần thiết. Tuy nhiên trong hoat động cụ thể của mối gắn kết này vẫn mang tính hình thức. Để đi vào thực chất, doanh nghiệp cần thật sự quan tâm đến nội dung gắn kết giữa hai bên, cần xem nhà trường là khách hàng về nguồn cung lao động, chia sẻ thật sự những mong muốn với các hoạt động đào tạo của nhà trường để đáp ứng thực tiễn công nghệ sản xuất, kinh doanh và dịch vụ tại doanh nghiệp. Về phía nhà trường cần tiếp tục đa dạng hoá các loại hình và phương thức đào tạo như đào tạo tập trung tại trường, đào tạo tại cơ sở sản xuất kinh doanh, đào tạo theo nhu cầu của xã hội và theo địa chỉ sử dụng nhằm gắn kết ó hiệu quả trong việc khai thác, sử dụng cơ sở vật chất kỹ thuật, tránh lãng phí cho xã hội.
